brainspotting

Leczenie traumy metodą brainspotting – na czym polega?

,

brainspotting

O traumie mówi się coraz więcej i częściej jako o zakorzenionej w człowieku przyczynie zaburzeń natury psychicznej i fizycznej. Opracowywane są różne metody radzenia sobie z nią, bo panuje obecnie przekonanie, słuszne, że nieprzepracowana trauma wpływa negatywnie na wiele aspektów życia człowieka. Jedną z tych metod jest brainspotting, czyli „mapowanie mózgu”. Na czym polega i czy jest skuteczne?

Brainspotting – co to jest?

Jest to podejście terapeutyczne skoncentrowane na leczeniu traumy, zaburzeń emocjonalnych oraz innych problemów psychicznych. Opracowane zostało w 2003 przez psychologa Davida Granda i opiera się na zrozumieniu traumy jako czynnika zakorzenionego w ciele i mózgu, a przez to mającego negatywny wpływ na samopoczucie i życie człowieka.

Brainspotting może być stosowany samodzielnie lub w połączeniu z terapią rozmową lub somatic experiencing (doświadczaniem somatycznym), by uwolnić klienta od takich stanów jak trauma, zespołu stresu pourazowego (PTSD), lęku, depresji, chronicznego bólu wywołanego stresem lub fobii przed wykonywaniem określonej czynności.

Brainspotting – terapia leczenia traumy

Technika leczenia traumy brainspotting (BSP) polega na wykorzystaniu pola widzenia klienta do identyfikacji i przetwarzania źródeł traumy lub stresu emocjonalnego. Terapeuta pomaga klientowi zlokalizować specyficzne pozycje oczu, znane jako plamy mózgowe, które odpowiadać mają sieciom neuronowym związanym z niepokojącymi, stresogennymi czy traumatycznymi doświadczeniami. Są one identyfikowane przez obserwację ruchów oczu, odruchów czy innych wskaźników aktywacji w systemie nerwowym klienta.

Po zidentyfikowaniu tego miejsca w systemie nerwowym, uwaga klienta jest na nim skupiona, podczas gdy angażuje się dwustronną stymulację obejmującą ruchy oczu bądź stymulację słuchową. W ten sposób klientowi ma być ułatwione przetwarzanie i uwalnianie przechowywanego w mózgu oraz ciele traumatycznego materiału stresogennego, a tym samym ma nastąpić uzdrowienie i rozwiązanie problemu.

Jak wygląda sesja brainspotting?

Czego można się spodziewać po wizycie na sesji brainspottingu? Doświadczony i wykwalifikowany terapeuta przeprowadzi ją według w pewnym stopniu ustalonych etapów, aczkolwiek mogą się one różnić między gabinetami ze względu na potrzeby klienta i metody rozwinięte przez terapeutę:

Przygotowanie

Zaufanie między klientem i terapeutą są kluczowe w procesie leczenia metodą brainspotting. Klient i terapeuta starają się więc ustanowić środowisko bezpieczne i oparte na zrozumieniu. Często omawiane są w tym czasie cele klienta, jego obawy oraz informacje ogólne o jego zdrowiu i problemie, z którym się zgłosił.

Identyfikacja

Klient z pomocą terapeuty identyfikuje brainspot – miejsce, w którym docelowo może kumulować się trauma. Dzieje się to przez śledzenie ruchów oczu klienta, odruchów lub innych reakcji ciała wskazujących na jego aktywację.

brainspotting terapia

Aktywacja i koncentracja

Uwaga osoby poddającej się terapii kierowana jest na uprzednio zidentyfikowany punkt w układzie nerwowym. Terapeuta zachęca klienta do skupienia swojej uwagi na tym miejscu i pozwolenia emocjom, myślom oraz reakcjom na swobodny przepływ. Terapeuta może w tym miejscu zadawać pytania, prowadzić dialog z klientem, podpowiadać.

Stymulacja dwustronna

Stymulacja dwustronna jest wprowadzana, by ułatwić klientowi przetwarzanie materiału docelowego. To terapeuta, na podstawie przebiegu poprzednich etapów, określa rodzaj stymulacji: słuchowa, wzrokowa, czy inna.

Śledzenie, powstrzymywanie

Tu zachodzi proces zaangażowania się klienta w materiał uprzednio odkryty. Przetwarza się doświadczenia, eksploruje je, omawia spostrzeżenia, wspomnienia i emocje pojawiające się podczas sesji. Na tym etapie chodzi o integrację i rozwiązanie traumatycznego czy stresogennego problemu.

Zamknięcie sesji

Tutaj terapeuta i klient dokonują podsumowania całej sesji, omawiają techniki samoopieki do zastosowania w domu między sesjami.

Brainspotting – kto może na nim skorzystać?

Brainspotting może być odpowiedzią na potrzeby osób zmagających się z różnego rodzaju problemami psychicznymi. Chociaż początkowo opracowana była dla osób po zdarzeniach traumatycznych, dotychczasowe doświadczenia terapeutów pokazują, że metoda może pomóc w szerszym spektrum dyskomfortu psychicznego.

PTSD

Brainspotting może pomóc łagodzić natrętne wspomnienia, retrospekcje, koszmary senne czy nadpobudliwość wywołaną przez wyzwalacz. Terapia może nauczyć klienta radzić sobie z bodźcami wywołującymi określone reakcje.

Depresja

Brainspotting może być pomocny w głębokim poznaniu i uwolnieniu podstawowych wzorców emocjonalnych i poznawczych przyczyniających się do objawów depresji. Może dodać klientowi poczucia sprawstwa.

Fobie i lęki

Terapia ma za zadanie pomoc w zidentyfikowaniu i przetworzeniu podstawowych źródeł lęku i strachu, a przez to redukcję objawów i zwiększenie odporności organizmu na nie w przyszłości. Może być pomocna np. w zaburzeniach panicznych, lęku społecznym, konkretnych fobiach czy uogólnionym zaburzeniu lękowym.

Rozwój osobisty

Brainspotting jest niekiedy wykorzystywany przez klientów w poznaniu swoich wzorców emocjonalnych i zwiększenia samoświadomości, a w konsekwencji – osiągnięciu spełnienia życiowego.

Ból fizyczny

Ból somatyczny może być zakorzeniony w problemach natury psychicznej i w tym przypadku brainspotting może być niezwykle skuteczny. Poprzez skupienie się na emocjonalnych i psychologicznych aspektach bólu, może pomóc zredukować stres, poprawić mechanizmy radzenia sobie z nim, a tym samym poprawić ogólne samopoczucie.

Brainspotting – EMDR: na czym polegają różnice?

Brainspotting i EMDR (Eye Movement Desensitizing and Reprocessing) to dwie innowacyjne metody leczenia pewnych zaburzeń natury psychicznej, również u weteranów i żołnierzy w aktywnej służbie. Są między nimi zarówno podobieństwa, jak różnice. Oto one:

Stymulacja

Chociaż brainspotting i EMDR opierają się na dwustronnej stymulacji, w brainspottingu chodzi o zlokalizowanie konkretnych, problematycznych obszarów w układzie nerwowym i mózgu. To z nimi de facto pracują klient ze swoim terapeutą. Przy EMDR ruchy gałek ocznych z boku na bok za palcami terapeuty lub urządzenia z sygnałami świetlnymi i dźwiękowymi są elementem stałym. Dzięki nim mózg przeprogramowuje niejako wspomnienie, traumę czy emocję, dzięki czemu stają się one początkowo mniej wyraźne, a następnie zmniejsza się ich wpływ na życie klienta.

Ruchy gałek ocznych

Wspomniane już ruchy gałek ocznych w EMDR odgrywają kluczową rolę, to na nich opiera się terapia. W Brainspotting jest to narzędzie do określenia rodzaju, typu traumy bądź triggera, a następnie przepracowuje się je same. Ciągle dynamiczne ruchy oczu nie są w brainspottingu wymagane.

Relacja między klientem a terapeutą

Obie metody wymagają ustalenia środowiska bezpiecznego i poufnego między terapeutą oraz klientem. W brainspottingu nie ma jednak jednego, standardowego protokołu, na podstawie którego oboje pracują, podczas gdy w EMDR – już tak. W EMDR klient ma z terapeutą rozpoznać wspomnienie, zdarzenie czy traumę, a brainspotting może pomóc w szerszym zakresie zaburzeń.

Certyfikacja

Obie metody wymagają certyfikacji i doszkalania się. Klienci chcą też oddawać się w ręce osoby, która nie zrobi im krzywdy i pomoże uporać się z problemami psychicznymi. EMDR pod względem standaryzacji protokołów i bardziej aktywnej roli terapeuty jest bardziej ugruntowane w psychoterapii. Skuteczność EMDR jest również poparta większą liczbą badań naukowych z dziedziny psychologii, podczas gdy brainspotting nadal się rozwija i ewoluuje jako metoda leczenia traumy.