Hiperinsulinemia – wciąż mało znana a niebezpieczna
Hiperinsulinemia – co to jest?
Hiperinsulinemia to stan, kiedy we krwi znajduje się znacznie podwyższony poziom insuliny – hormonu odpowiedzialnego za przetwarzanie cukru do energii wykorzystywanej przez komórki całego organizmu. Najczęściej pojawia się w przypadku zaburzeń pracy trzustki – gruczołu wydzielającego hormon – spowodowanych różnymi czynnikami. Należą do nich skłonności genetyczne, ale dużo większe znaczenie mają czynniki środowiskowe i te związane ze stylem życia, przede wszystkim rodzaj pracy, jaki wykonujemy, stopień aktywności fizycznej i dieta.
Hiperinsulinemia a cukrzyca typu 2
Hiperinsulinemia poposiłkowa jest reakcją organizmu na wciąż wzrastającą odporność komórek na insulinę spowodowaną dostarczaniem zbyt dużej ilości węglowodanów, w tym cukrów. Mówi się wtedy o tzw. hiperinsulinemii kompensacyjnej, w której nadmiar hormonu stara się zrekompensować niewrażliwość na niego w normalnych stężeniach, czyli tzw. insulinooporność. Brak zmian w dotychczasowym trybie życia doprowadza następnie do cukrzycy typu 2 – poważnej choroby metabolicznej. Można wyróżnić jeszcze hiperinsulinemię wrodzoną, która jest efektem mutacji genetycznej i jest przeciwieństwem cukrzycy.
Hiperinsulinemia – objawy
Objawy sugerujące hiperinsulinemię poposiłkową dotyczą całego organizmu, gdyż choroba ta zaburza ogólny metabolizm i oddziałuje negatywnie na równowagę hormonalną. Do najczęstszych dolegliwości sugerujących, że warto udać się do lekarza są:
- podwyższone stężenie złego cholesterolu,
- przebarwienia i rogowacenie skóry,
- nadciśnienie tętnicze,
- zwiększona masa ciała,
- ciągła ochota na słodycze,
- senność lub ciągłe uczucie głodu po posiłkach.
Te niepokojące oznaki mogą świadczyć o hiperinsulinemii. W dużym stopniu przypominają insulinooporność, która występuje razem z podwyższeniem stężenia insuliny lub nieco wcześniej. Stąd w przypadku zauważenia niepokojących dolegliwości należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Hiperinsulinemia – jak zdiagnozować?
Hiperinsulinemia jest stosunkowo prosta do zdiagnozowania, jednakże każdorazowo przed podjęciem jakichkolwiek działań należy skonsultować się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania oraz dokona ich interpretacji. Ocena suchych wyników laboratoryjnych wymaga niekiedy wzięcia pod uwagę innych parametrów krwi, wykonania badania moczu oraz wywiadu medycznego obejmującego m.in. historię choroby w rodzinie.
Hiperinsulinemia – badania
Podstawowym badaniem, które należy wykonać przy podejrzeniu hiperinsulinemii poposiłkowej jest badanie krwi i oznaczenie poziomu glukozy i insuliny we krwi w trzech momentach: na czczo, godzinę po wypiciu roztworu glukozy oraz dwie godziny po wypiciu roztworu glukozy. Niektóre laboratoria proponują jeszcze bardziej pogłębiony test 4-punktowy i zdarza się, że lekarz taką właśnie jego wersję zaleca.
W ten sposób wyznacza się tzw. krzywą cukrową. Interpretację badania każdorazowo powinien wykonać lekarz, gdyż jest ona zależna od wielu czynników, w tym genetycznych czy środowiskowych.
Hiperinsulinemia w ciąży
Podwyższony poziom insuliny jest szczególnie groźny dla kobiet w ciąży, gdyż może doprowadzić do licznych powikłań u dziecka, dlatego też wyznaczanie krzywej cukrowej należy do jednych z podstawowych badań wykonywanych w połowie 2. trymestru. W przypadku wykrycia hiperinsulinemii w ciąży należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który wdroży odpowiednie leczenie farmakologiczne i zaleci zmianę trybu życia.
Hiperinsulinemia – czy można wyleczyć?
Należy przede wszystkim wskazać, że istnieje wiele przyczyn hiperinsulinemii. Czy można wyleczyć ten stan? W wielu przypadkach tak, jeśli mowa o początkowym stadium choroby, jednak nieleczona niemal zawsze prowadzi do cukrzycy typu 2. Najważniejsze są: identyfikacja i wykluczenie czynników, które doprowadziły do schorzenia:
- działanie toksyn,
- brak ruchu,
- choroby autoimmunologiczne,
- zła i niezrównoważona dieta obfitująca w tłuszcze nasycone i cukry proste
- choroby układu pokarmowego.
Dzięki temu możliwe jest wyregulowanie mechanizmów wydzielania insuliny przez trzustkę i nawet wyleczenie z hiperinsulinemii, choć trzeba być świadomym, że choroba może nawrócić.
Hiperinsulinemia – leczenie farmakologiczne
Według FDA nie ma żadnych leków, które bezpośrednio leczą hiperinsulinemię i insulinooporność, choć lekarz może przepisać środki farmakologiczne wspierające organizm w walce ze schorzeniem, np. metforminę. Zwiększają one wrażliwość komórek na insulinę i zmniejszają wydzielanie glukozy, jednak nie zwalczają przyczyny schorzenia. Tego typu środki zaleca się połączyć z odpowiednią dietą i aktywnością fizyczną.
Hiperinsulinemia – dieta
Istnieje znacznie lepsza metoda leczenia hiperinsulinemii – dieta odpowiednio zrównoważona i zbilansowana. Narodowy Fundusz Zdrowia w swoich profilaktycznych programach edukacyjnych zaleca spożywanie:
- 4-5 posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu,
- produktów o niskim indeksie glikemicznym,
- dużej liczby owoców i warzyw (w stosunku ¼ do ¾),
- ograniczonej ilości mięsa czerwonego oraz alkoholu,
- posiłków gotowanych, duszonych, pieczonych.
W przypadku istniejącej insulinooporności najlepiej jest skonsultować się z dietetykiem klinicznym, który ułoży dietę do indywidualnych potrzeb organizmu. Te są różne i szacując liczbę posiłków w trakcie dnia oraz spożywane produkty, należy wziąć pod uwagę samopoczucie i reakcje ciała na nowy sposób żywienia. Są również pewne rodzaje diety, które zyskały naukowe uznanie pod względem wartości zdrowotnych, również u osób z zaburzeniami trawienia cukrów i wydzielania insuliny. Są to dieta DASH oraz śródziemnomorska.
Aktywność fizyczna przy hiperinsulinemii
Bardzo ważna jest także aktywność fizyczna o natężeniu umiarkowanym, która powinna trwać ok. 30-40 minut dziennie. Poprawia ona metabolizm węglowodanów i obniża stężenie glukozy we krwi. Przy zaburzeniach gospodarki glukozowo-insulinowej nie zaleca się aktywności o silnym natężeniu, ponieważ nadmiar kortyzolu w jej czasie produkowany zaburza ją jeszcze bardziej.
Hiperinsulinemii nie należy bagatelizować, gdyż nieleczona może doprowadzić nie tylko do cukrzycy, ale także do chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak miażdżyca. W początkowym stadium najczęściej wystarczy zmienić swoje przyzwyczajenia żywieniowe i zadbać o nieco więcej ruchu, jednak każdorazowo należy skonsultować się z lekarzem w przypadku wystąpienia niepokojących dolegliwości.
Tworzymy zespół ekspertów i pasjonatów tematyki zdrowotnej, dietetycznej i kosmetologicznej. W pisaniu opieramy się na aktualnej wiedzy medycznej, zaleceniach i badaniach naukowych. Przede wszystkim, nie ustajemy w edukowaniu się, aby dostarczyć naszym Czytelnikom jak najszersze i najaktualniejsze informacje z zakresu zdrowia i urody.
