Gorączka od słońca u dzieci i dorosłych – czym jest i z czym się wiąże?



Gdy za oknem widzimy coraz piękniejszą aurę, a wakacje są w zasadzie rozpoczęte, warto uzbroić się w podstawową wiedzę na temat pewnych typowych dla tej pory roku dolegliwości. Należą do nich m.in. stany związane z długotrwałym przebywaniem na słońcu. Jak można się ich nabawić, czy są niebezpieczne dla zdrowia i życia oraz co robić, gdy już wystąpią?

Gorączka od słońca – z czego się tak naprawdę bierze?

Na początku warto wyróżnić kilka stanów, które mogą być do siebie bardzo podobne. Należą do nich: udar słoneczny, udar cieplny, a także zatrucie i wyczerpanie słońcem. Każdy z nich charakteryzuje się nieco innymi cechami.

Zatrucie słoneczne

W przypadku zatrucia słonecznego z początku wydaje nam się, że po prostu skóra nam się zbyt mocno opaliła. Jest bolesna, piecze, ciężko nam funkcjonować przez kilka pierwszych dni. Wynika ze zbyt długiej ekspozycji skóry na promienie UV, niewystarczającej ochrony przeciwsłonecznej w formie preparatów przeciw promieniom UV. W ciągu dnia co prawda mamy świadomość spalenia, ale wieczorem lub następnego dnia dochodzą dodatkowe objawy, typowo infekcyjne, a nawet przypominające zatrucie pokarmowe: dreszcze, naprzemienne uczucie gorąca i zimna, ogromne pragnienie. Może nam się chcieć bardzo pić, kręcić w głowie, a nawet wymiotujemy. Zatrucie słoneczne oznacza, że organizm jest nie tylko poważnie odwodniony, ale skóra jest poparzona i nie pełni swoich funkcji w prawidłowy sposób, a więc nie reguluje temperatury ciała. Z czasem, gdy rozpocznie się proces regeneracji, może zacząć mocno swędzieć.

Udar słoneczny

Z udarem słonecznym mamy do czynienia, gdy głowa i kark są narażone na zbyt długi kontakt z bezpośrednimi promieniami słonecznymi. W jego wyniku dochodzi do przekrwienia mózgu i opon mózgowych.

Do najczęstszych objawów udaru słonecznego należą zawroty i ból głowy, oparzenie skóry oraz uczucie niepokoju. Nie pomaga również odwodnienie, które często z udarem słonecznym współwystępuje.

Udar cieplny

Udar cieplny to stan zagrożenia zdrowia i życia, dlatego w przypadku zaobserwowania jego objawów należy bezwzględnie wezwać pomoc. Występuje, gdy organizm wystawiony był na długotrwałe działanie nie tylko promieni ultrafioletowych, ale bardzo wysokiej temperatury, nieraz połączonej z wysoką wilgotnością oraz brakiem przepływu powietrza na danym obszarze. W udarze cieplnym temperatura ciała wzrasta do ponad 39 stopni Celsjusza, skóra wydaje się gorąca i nadmiernie przesuszona lub nadmiernie wilgotna. Tętno wzrasta i możliwa jest utrata przytomności.

Wyczerpanie słońcem

Jest to stan, w którym szczególnie daje o sobie znać uczucie zmęczenia na skutek długotrwałego przebywania na słońcu. Występuje również nadmierne pocenie się, zimna i blada skóra, a także słabo wyczuwalne tętno.

Gorączka od słońca u dziecka i dorosłego – jak do niej nie dopuścić?

Dzieci kompletnie nie przejmują się słońcem i nie pilnują przestrzegania środków ostrożności – ten ciężar zawsze spoczywa na opiekunach. By nie dopuścić do żadnego stanu wyczerpania spowodowanego słońcem i wysoką temperaturą, należy powziąć kilka najistotniejszych kroków:

• smarować kremami z bardzo wysokim filtrem przeciwsłonecznym i ponawiać aplikację często, szczególnie po kąpieli i obfitym poceniu
• nakładać im bawełniane koszulki w czasie najintensywniejszego promieniowania
• często poić wodą mineralną
• starać się tak układać koce i ręczniki, by dzieci odpoczywały od słońca w cieniu
• jeśli na słońce zabieramy ze sobą namioty plażowe, nie należy się w nich zamykać do snu, ponieważ w takich namiotach łatwo dochodzi do przegrzania.

Gorączka od słońca u dorosłego

Osoby dorosłe, szczególnie w podeszłym wieku, z niepełnosprawnością, czy kobiety w ciąży, powinny stosować się do dokładnie tych samych zaleceń, co dzieci oraz pamiętać o dodatkowych środkach ostrożności, takich jak np. unikanie alkoholu w czasie ekspozycji słonecznej. Piwo może w szybkim tempie odwodnić organizm, więc jego picie w ciągu dnia, nawet jeśli nie prowadzimy samochodu, może mieć przykre dla zdrowia konsekwencje.

Gorączka od słońca – ile trwa?

Powrót do pełni sił po zatruciu słonecznym może trwać do kilku tygodni. Udar cieplny wymaga zawsze interwencji lekarskiej i to lekarz może stwierdzić z całą pewnością, kiedy będziemy w stanie wrócić do pełni zdrowia. Co istotne, leki na gorączkę podajemy w takich sytuacjach wyłącznie po konsultacji lekarskiej, szczególnie u dzieci, ponieważ tylko lekarz może ocenić, czy przydarzyła się nam urlopowa infekcja, czy jakikolwiek typ udaru bądź wyczerpania słonecznego.

Gorączka od słońca – co robić i jak leczyć?

W przypadku zatrucia słonecznego należy pamiętać o uzupełnianiu płynów, a jeśli pracownik służby medycznej na to zezwoli, również elektrolitów. Bez nich organizm nie jest w stanie regulować sobie temperatury i walczyć ze stanem zapalnym. Pamiętajmy, by pić często, lecz mniejszymi porcjami, niż na siłę wlewać w siebie po litrze wody. W razie potrzeby należy zadzwonić do swojej przychodni POZ lub na nocną i świąteczną opiekę medyczną w celu uzyskania porady. W przypadku wyjazdów krajowych na urlopy nie obowiązuje nas rejonizacja.

Jeżeli występuje udar słoneczny, ważne, by przenieść dotkniętą nim osobę w zacienione miejsce i napoić. W udarze słonecznym przydatne będą również chłodne okłady na czoło i kark, a nawet chłodniejsza (nie zimna) kąpiel. Jeżeli objawy, pomimo wdrożonych czynności, nie ustępują, należy wezwać pomoc medyczną.

Przy udarze cieplnym w pierwszej kolejności należy wezwać pomoc medyczną i natychmiast powiadomić dyspozytora o możliwości jego wystąpienia. Osobę chorą należy przenieść w ocienione, chłodniejsze (nie zimne) miejsce. Należy tej osobie podawać płyny, ale nie elektrolity, chyba, że dyspozytor powie inaczej. Wynika to z faktu, że ratownik i lekarz, który przybędzie na miejsce zdarzenia będzie musiał ocenić stan chorego i na miejscu zdecydować o ewentualnym podaniu soli oraz leków. Temperaturę obniżamy nie tyle chłodną kąpielą, co owiewaniem, by nie dopuścić do szoku termicznego. Możemy również okładać ciało lekko chłodnymi, często wymienianymi okładami.

W przypadku wyczerpania słońcem należy przede wszystkim umożliwić osobie nim dotkniętej odpoczynek w cieniu i pojenie wodą w niewielkich, ale częstych dawkach. Przyda się lekki przeciąg, ale nie należy dopuścić do wyziębienia. Warto poluźnić ciasne ubranie, np. gumki w spodniach, rozpiąć biustonosz czy zdjąć skarpetki. Dzięki temu usprawnione zostanie krążenie. Jeżeli pomimo wdrożenia tych kroków samopoczucie się nie poprawia, należy wezwać pomoc w celu sprawdzenia, czy nie nastąpił udar cieplny.