Krwawnik pospolity właściwości dla zdrowia i urody

Ziele krwawnika jest znane ze swoich właściwości przeciwzapalnych i przeciwkrwotocznych. W medycynie ludowej było stosowane do łagodzenia bólu menstruacyjnego, czy trudno gojących się ran. Jak zrobić napar z krwawnika, aby wzorem naszych babć zadbać o zdrowie, cerę i włosy?

Krwawnik należy do rodziny astrowatych, złożonych (z łac. Asteraceae, Compositae). Według starogreckich podań Achilles leczył nim rannych wojowników spod Troi, stąd łacińska nazwa rośliny – Achillea. W średniowieczu święta Hildegarda zalecała stosowanie krwawnika do tamowania lub zmniejszania krwotoków. Marcin z Urzędowa w „Herbarzu Polskim” zalecał to zioło do leczenia stanów zapalnych i ropnych. A szesnastowieczny botanik i zielnik — Szymon Syreniusz, rekomendował stosowanie krwawnika przy wewnętrznych przekrwieniach, biegunkach i bólach jelit. Współczesna farmakologia czerpie garściami z właściwości Achillea millefolium i wykorzystuje go do produkcji preparatów leczniczych i kosmetyków.

Krwawnik pospolity – opis

• wieloletnia bylina o silnym balsamicznym zapachu i gorzko-cierpkim smaku
• w zależności od warunków osiąga od 30 do 80 centymetrów wysokości
• jej liczne łodygi są proste i wzniesione ku górze
• każda łodyga jest zakończona kwiatostanem, złożonym z licznych drobnych kwiatów zebranych w kształt baldachu
• w koszyczkach ma 5 brzeżnych kwiatów żeńskich w kolorze białym, sporadycznie różowym. Wewnętrzne kwiaty są rurkowate, żółtobiałe, obupłciowe
• odziomkowe i łodygowe liście są dwu lub trzykrotnie podzielone, mają charakterystyczny lancetowaty kształt
• kłącze pełzające o żółtawym kolorze z podziemnymi rozłogami, z których wyrastają pędy
• ta miododajna roślina kwitnie od czerwca do października, a przy sprzyjających warunkach nawet dłużej
• owocem jest niełupka.

 

Krwawnik pospolity – gdzie rośnie?

Opisywany krwawnik pospolity — Achillea millefolium L, występuje powszechnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej — w strefie klimatu umiarkowanego. W Polsce najczęściej można go spotkać na łąkach, pastwiskach, poboczach dróg i na miedzach, suchych wzgórzach, a nawet w lesie. Zarówno w naszym kraju, jak i w innych miejscach na ziemi występuje wiele gatunków krwawnika. Bylina jest odporna na suszę i wykazuje duże zdolności adaptacyjne.

Krwawnik pospolity – co zawiera?

Krwawnik ma bogaty skład chemiczny, poniżej wymieniliśmy najważniejsze składniki aktywne, które odpowiadają za jego właściwości lecznicze.

Olejki eteryczne

Ziele krwawnika pospolitego zawiera od 0,25 do 0,5% olejków eterycznych, zlokalizowanych głównie w kwiatach. Azulen odpowiada za niebieski kolor olejku, a do tego wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne. Może być składnikiem leków wykrztuśnych, a także preparatów łagodzących podrażnienia na skórze twarzy. Cyneol pomaga oczyścić drogi oddechowe i ułatwia odkrztuszanie, a także pełni funkcje przeciwzapalne. Pinen działa antyseptycznie, zarówno przeciwko komórkom bakterii, jak i grzybów. Borneol wykazuje właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Flawonoidy

Zawarte w ziele krwawnika flawonoidy są silnymi antyoksydantami i mają bogate działanie farmakologiczne. Zaliczamy do nich między innymi pochodne apigeniny, luteoliny, kwercetyny i izoramnetyny, które występują w postaci wolnej lub glikozydowej. Obecne w olejku taniny mają właściwości przeciwbólowe i rozkurczowe, a przy okazji odpowiadają za gorzki smak rośliny.

Substancje goryczkowe

W krwawniku znajdują się substancje goryczkowe, które między innymi pobudzają łaknienie, wspierają trawienie i działają żółciopędnie. Achilleina odpowiada za hamowanie drobnych krwawień zewnętrznych i wewnętrznych. Może wpływać na redukcję stanów zapalnych i działa przeciwbakteryjnie.

Związki fenolowe

Cholina wspiera pracę wątroby i reguluje poziom cholesterolu w organizmie. Do tego działa przeciwzapalnie i wspomaga układ nerwowy. Kwas kawowy, to silny przeciwutleniacz, który działa również przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. A do tego wspiera nasz układ odpornościowy, ponieważ hamuje wzrost niektórych grzybów i bakterii.

Sole mineralne

Krwawnik zawiera sporo magnezu, który między innymi wspiera trawienie. Pozostałe sole mineralne to: kobalt, molibden, żelazo, miedź i siarka.

Witaminy

Ziele krwawnika posiada między innymi witaminy: A, C i K.

Garbniki

Roślina zawiera garbniki, które dzięki właściwościom ściągającym wspierają leczenie drobnych ran.

Krwawnik pospolity właściwości lecznicze

Wodny standaryzowany ekstrakt z ziela krwawnika działa przeciwskurczowo i jest bardzo skuteczny w chorobach żołądka, dlatego może być stosowany u pacjentów ze schorzeniami gastrycznymi. Składniki bioaktywne surowca wykazują również właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwdrobnoustrojowe. Przypuszcza się, że alkaloidy wyodrębnione z liści krwawnika działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Glikozydy flawonoidowe potencjalnie odpowiadają za aktywność antyoksydacyjną i antyagregacyjną krwawnika. Dodatkowo olejek eteryczny krwawnika działa antybakteryjnie.

Krwawnik pospolity — na co pomaga?

Ziele krwawnika może być pomocne podczas:

• problemów trawiennych – łagodzi dolegliwości jelitowo-żołądkowe, takie jak: wzdęcia, niestrawność i nadkwasota
• zaburzeń łaknienia – stymuluje wydzielanie soków żołądkowych, co przekłada się na lepszy apetyt i trawienie
• bolesnych miesiączek – zmniejsza ich ból i reguluje cykl menstruacyjny
• krwotoków z nosa – ogranicza intensywność krwawienia
• obniżonej odporności – dzięki swoim właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym może być stosowany podczas nawracających infekcji
• zapalenia oskrzeli, grypy i przeziębienia – działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie. Nie dziwi więc fakt, że krwawnik jest składnikiem leku Imupret N na pierwsze objawy przeziębienia
• wyczerpania psychicznego i reumatyzmu – w medycynie ludowej zalecano kąpiele z dodatkiem naparu z krwawnika, ponieważ zmniejsza napięcie mięśniowe i łagodzi bóle reumatyczne
• predyspozycji do powstawania kamieni nerkowych – krwawnik ma właściwości moczopędne i minimalizuje objawy piasku oraz kamieni w nerkach, a także zapalenia pęcherza
• problemów skórnych, na przykład: trądziku, lekkich oparzeń, podskórnych wybroczyn, stłuczeń czy trudno gojących się ran
• bólów stawów – alkaloidy wyekstrahowane z liści krwawnika potencjalnie wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, dlatego roślina ta wchodzi w skład na przykład maści niedźwiedziej
• siniaków, wrzodów i ran – w medycynie ludowej posiekane świeże liście były przykładane do skóry w celu jej regeneracji.

Polecane produkty

ENTitis pastylki smak truskawkowy

46.99

Sprawdź

Artresan Efekt kapsułki

56.99

Sprawdź

ENTitis pastylki smak truskawkowy

56.99

Sprawdź

Fitolizyna pasta doustna

19.99

Sprawdź

Krwawnik pospolity zastosowanie

Ziele krwawnika jest popularnym surowcem wykorzystywanym przez przemysł farmaceutyczny do produkcji leków, mieszanek ziołowych, jak i kosmetyków. Może być też stosowany podczas domowych kuracji zdrowotnych i upiększających. W ziołolecznictwie ziele jest używane zewnętrznie – w formie kompresów, nasiadówek, irygacji, kąpieli, okładów i naparów. A wewnętrznie spożywa się sok wyciśnięty ze świeżych liści krwawnika oraz napary.

Krwawnik w kosmetyce

Ziele krwawnika może być również używane do produkcji:

• emulsji i kremów do cery wrażliwej, tłustej oraz mieszanej
• szamponów przeciw wypadaniu włosów oraz do skóry głowy ze skłonnością do przetłuszczania się
• maseczek do twarzy o właściwościach zmiękczających i oczyszczających
• olejków i produktów do kąpieli, które łagodzą spięte mięśnie i pielęgnują skórę.

 

Krwawnik w kuchni

Młode liście krwawnika można zbierać wczesną wiosną i dodawać do sałatek. Doskonale komponują się ze szczypiorkiem, rzodkiewką, melisą, koperkiem i natką pietruszki. Można do tego zestawu dodać jajko ugotowane na twardo, majonez lub serek kanapkowy i całość przyprawić solą oraz pieprzem. Wiosenne liście krwawnika stanowią aromatyczny dodatek do kanapek, pesto i zup.

Krwawnik w lekach

Ziele krwawnika pospolitego jest składnikiem między innymi leków i suplementów na:

• niestrawność
• trawienie
• przeziębienie i infekcje gardła
• problemy z menstruacją
• nadmierne krwawienie
• odporność
• problemy z nerkami
• ból mięśni i stawów.

 

Krwawnik pospolity — kiedy zbierać?

Surowcem pozyskiwanym najczęściej z krwawnika są kwiatostany lub niezdrewniałe części łodygi z liśćmi. Zbiera się je w pełni kwitnienia, od czerwca do sierpnia. W okresie kwietnia i maja można również zbierać same liście, przy czym ważne jest, aby proces ten odbył się przed kwitnięciem rośliny.

Krwawnik — jak suszyć?

Pędy krwawnika ścina się na początku kwitnięcia rośliny. Do tego celu wybiera się suchy i słoneczny dzień. Koszyczki natomiast uszczykuje się ręcznie, pozostawiając szypułkę o długości 1 centymetra – robi się to również na początku kwitnienia.

Surowiec suszy się w ciemnym i przewiewnym miejscu, na przykład na strychu lub za pomocą lekko uchylonego piekarnika ustawionego na maksymalnie 40 stopni Celsjusza. Gotowy susz przeciera się przez sito, aby pozbyć się zdrewniałych części.

Suche ziele krwawnika należy przechowywać w szczelnym szklanym pojemniku, najlepiej w ciemnej szafce kuchennej.

Napar z krwawnika – przepis

Na brak apetytu i skurcze żołądka pomocna jest herbata z liści krwawnika pospolitego, dostępna w aptekach. Możemy również samodzielnie przygotować napar z suszonego ziela, który jest zalecany podczas pierwszych objawów przeziębienia lub problemów trawiennych, a także w przypadku bolesnej miesiączki. Jednakże nie należy go stosować zbyt często. Ponadto, przed pierwszym użyciem zdecydowanie polecamy kontakt z lekarzem, aby wykluczyć ewentualne interakcje z innymi przyjmowanymi lekami.

Składniki:

• 2 łyżeczki suszonego krwawnika
• 1 szklanka wrzątku

Przygotowanie:

Susz należy zalać wrzątkiem, przykryć spodkiem i odstawić na 15 minut do zaparzenia. Następnie napój przecedzamy i pijemy po pół szklanki 2 do 3 razy dziennie. W przypadku braku poprawy lub pogorszenia stanu zdrowia należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Napar z krwawnika nie jest zalecany dla kobiet w ciąży lub karmiących z uwagi na brak jednoznacznych danych w tym zakresie.

Krwawnik – skutki uboczne

Zbyt częste stosowanie ziela krwawnika lub sporządzonych z niego preparatów może doprowadzić do zatrucia, którego objawami są ból głowy oraz lekkie oszołomienie. W przypadku wystąpienia opisanych dolegliwości konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie stosowania krwawnika i wizyta u lekarza.

Krwawnik – podsumowanie

Podsumowując, ziele krwawnika jest cenionym surowcem w ziołolecznictwie. Surowe liście można wykorzystać do okładów lub wycisnąć z nich sok i popijać podczas wiosennej kuracji. Napar może być stosowany zewnętrznie do aromatycznych kąpieli, przemywania twarzy czy wzmacniania włosów. Popijanie tego napoju może być pomocne podczas pierwszych objawów przeziębienia, bolesnej miesiączki, czy do ogólnego wzmocnienia organizmu. Z uwagi na swoje właściwości moczopędne krwawnik jest składnikiem wielu diuretyków. Warto zauważyć, że na rynku dostępne są też olejki z krwawnika oraz kosmetyki. Stosując krwawnik podczas domowej kuracji, należy zachować ostrożność. Zaleca się kontakt ze specjalistą, który sprawdzi, czy to zioło nie wejdzie w interakcje z przyjmowanymi przez nas lekami.

Źródła

1. D. Tuszyńska-Kownacka, T. Starek, „Zioła w polskim domu”, Wydawnictwo Warta, Warszawa 1987, Wydanie I, str. 117-119

2. G. Zawiślak, R. Nurzyńska-Wierdak, „Rozwój roślin oraz skład chemiczny olejku eterycznego krwawnika pospolitego (Achillea millefolium L.) uprawianego w warunkach klimatu umiarkowanego”, ANNALES HORTICULTURAE, VOL. XXVII (1) 2017, https://czasopisma.up.lublin.pl/index.php/ah/article/view/139, Dostęp dn. 11-06-2024 r.
3. Wojciecjowska, A. Wojeciechowska, K. Wieszczycka, „Fitofarmakologia w leczeniu chorób żołądka” , tom 65, 2016 rok, 383–387 s., Kosmos – problemy nauk biologicznych, http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2016/383.pdf, Dostęp dn. 12-06-2024 r.

4. „Jakie właściwości lecznicze ma krwawnik pospolity?:, Leki.pl, https://leki.pl/poradnik/jakie-wlasciwosci-lecznicze-ma-krwawnik-pospolity/, Dostęp dn. 13-06-2024 r.

5. J. Moszowicz, „Przewodnik do oznaczenia krajowych roślin zielarskich”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne”, Warszawa 1985, Wydanie II, str. 404

6. J. Volák, J. Stodola, „Rośliny Lecznicze”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne”, Warszawa 1987, str. 57

7. K. Bączek, K, Kosakowska, J. Przybył, „Zróżnicowanie chemiczne dziko rosnących populacji krwawnika pospolitego (Achillea millefolium L.)”, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG), Polish Journal of Agronomy 2013, 15, 89–94 s. https://iung.pl/PJA/wydane/15/PJA15str89_94.pdf, Dostęp dn. 13-06-2024 r.
8. K. Nowak, J. Ogonowski, K. Szulc, „Application and characteristics of Achillea
9. millefolium and its oil”, Biblioteka Nauk, CHEMIK 2010, 64, 2, 103-110 s., https://bibliotekanauki.pl/articles/142047.pdf, Dostęp dn. 13-06-2024 r.

10. „Krwawnik pospolity”, Ogród botaniczny Uniwersytety Warszawskiego, https://www.ogrod.uw.edu.pl/baza-wiedzy/krwawnik-pospolity-3/, Dostęp dn. 11-06-2024 r.

11. K. Starčević, „Azulene and Its Derivatives as Potential Compounds in the Therapy of Dermatological and Anticancer Diseases: New Perspectives against the Backdrop of Current Research“, National Library of Medicine, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11085646/, Dostęp dn. 11-06-2024 r.

12. N. Żyłka, A. Zdziebło, B. Ziobro, „Pinen – zastosowania i właściwości”, KOLEGIUM NAUK MEDYCZNYCH UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO, https://www.ur.edu.pl/files/ur/import/private/51/PINEN-%E2%80%93-zastosowania-i-wlasciwosci.pdf, Dostęp dn. 13-06-2024 r.