Tycie przy tarczycy. Jak pozbyć się nadprogramowych kilogramów?
Objawy problemów z tarczycą
Tarczyca to narząd umiejscowiony w dolnej części szyi, którego działanie ma wpływ na szereg procesów zachodzących w całym organizmie. Wytwarza kilka rodzajów hormonów: trójjodotyroninę (T3) oraz tetrajodotyroninę (T4), a także kalcytoninę. Hormony tarczycy regulują metabolizm, gospodarkę wapniowo-fosforanową oraz przemiany energetyczne zachodzące w ciele człowieka. W przypadku niedoczynności tarczycy dochodzi do zaburzeń w pracy gruczołu, a tarczyca zaczyna wydzielać zbyt małą ilość hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. W rezultacie dochodzi do spowolnienia pracy poszczególnych układów. Skutkiem niedoczynności tarczycy może być bradykardia i związany z wolniejszym biciem serca wzrost ciśnienia krwi. Mniej sprawne funkcjonowanie układu pokarmowego prowadzi często do zaparć. Tycie przy tarczycy to z kolei wynik spowolnionych procesów metabolicznych. Ich wynikiem może być również ciągłe odczuwanie zimna, co często zdarza się u osób cierpiących na niedoczynność tarczycy.
–>
Objawy problemów z tarczycą – niedoczynność tarczycy:
- uczucie zmęczenia, problemy z koncentracją
- spadek temperatury ciała, uczucie zimna
- przyrost wagi
- powiększona tarczyca, tworzące się wole
- zaparcia
- wypadanie włosów, przesuszenie włosów
- nadmierna suchość skóry
- zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia płodności (kobiety)
- spadek libido (mężczyźni).
Wiele z wymienionych symptomów łatwo przegapić lub pomylić z chwilowym spadkiem kondycji organizmu. Kiedy jednak zaczynamy czuć się gorzej i pojawiają się wymienione powyżej symptomy, warto zgłosić się do lekarza, który zleci podstawowe badania. Na niedoczynność tarczycy może wskazywać wzrost stężenia TSH – hormonu wydzielanego przez przysadkę mózgową, aby regulować pracę tarczycy. Warto wykonać również badania określające poziom trójjodotyroniny (FT3) i tyroksyny (FT4). Jedną z najczęstszych przyczyn występowania niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto, czyli autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, któremu towarzyszy podwyższone stężenie przeciwciał anty-TG i anty-TPO.
Niedoczynność tarczycy a waga
Jednym z najszerzej komentowanych objawów problemów z tarczycą są wahania wagi. Tycie przy tarczycy jest związane z niedoczynnością tego gruczołu i budzi wiele obaw. Działanie hormonów tarczycy wpływa na zdolność organizmu do rozkładu tłuszczy, a także przetwarzania dostarczanych z pożywieniem kalorii w energię. Pod wpływem zaburzeń w funkcjonowaniu tarczycy dochodzi do obniżenia wskaźnika tzw. podstawowej przemiany materii (BMR). Maleje ilość energii wydatkowana przez organizm w stanie spoczynku, niezbędna do pełnienia podstawowych funkcji życiowych. W uproszczeniu oznacza to, że organizm zaczyna spalać mniej kalorii niż wcześniej i magazynować tkankę tłuszczową.
W konsekwencji, nawet bez jakichkolwiek zmian w sposobie żywienia może utrzymywać się dodatni bilans kaloryczny prowadzący do przyrostu nadprogramowych kilogramów. Sprzyjają mu też inne czynniki charakterystyczne dla niedoczynności tarczycy takie jak: wzrost stężenia kortyzolu związany ze stresem czy zatrzymywanie się wody w organizmie i powstawanie obrzęków.
Dieta przy chorobach tarczycy. Jak zapobiec przybieraniu na wadze?
Mniejsza ilość energii wydatkowanej przez organizm, oznacza konieczność zredukowania kaloryczności codziennej diety. Przy chorobach tarczycy nie należy jednak robić tego w sposób zbyt gwałtowny, ponieważ istnieje duże ryzyko efektu jo-jo i stracone kilogramy mogą wrócić z nawiązką. Dieta o obniżonej kaloryczności może mieć na celu utrzymanie obecnej wagi mimo zaawansowanej niedoczynności tarczycy lub utratę przybranych kilogramów. W wypracowaniu korzystnego bilansu energetycznego pomaga regularna aktywność fizyczna. Osoby z niedoczynnością tarczycy często odczuwają zmęczenie, co nie sprzyja chęci do uprawiania sportu. Niemniej jednak warto zadbać o odpowiednią dawkę ruchu.
Diety przy chorobach tarczycy nie powinno się jednak rozpatrywać wyłącznie z punktu widzenia jej kaloryczności. Należy zwrócić uwagę przede wszystkim na zawartość składników odżywczych, które przy tego rodzaju zaburzeniach mogą być organizmowi szczególnie potrzebne.
- Jod jest niezbędny do produkcji hormonów wytwarzanych przez tarczycę. Jego brak sprzyja występowaniu niedoczynności tarczycy, może prowadzić do przerostu tego gruczołu i tworzenia się woli. Jod jest obecny w takich produktach spożywczych jak: sól jodowana, ryby morskie (np. dorsz, makrela), orzechy laskowe, żurawina, ser żółty, płatki owsiane.
- Selen – umożliwia prawidłową pracę tarczycy, bierze udział w procesie przemiany tyroksyny w trójjodotyroninę, chroni komórki całego ciała (w tym tarczycę) przed szkodliwym działem wolnych rodników. Źródła selenu w diecie to m.in. orzechy brazylijskie, ryby (np. łosoś, tuńczyk), jaja kurze, mięso z indyka, owoce morza, kasza gryczana, ryż.
Zarówno jod (np. Jodetten 100, Jodid 200) jak i selen (Cefasel 100, Selen Loges 200) w przebiegu choroby tarczycy bywają podawane w formie preparatów doustnych. Ich stosowanie należy jednak poprzedzić wykonaniem badań potwierdzających niedobór, a dawki preparatów oraz czas ich stosowania ustalić z endokrynologiem. Warto pamiętać, że nie tylko niedobór, ale również nadmiar składników odżywczych może być zagrożeniem dla zdrowia (np. selenoza).
- Cynk – działa przeciwzapalnie, wspomaga funkcjonowanie układu odpornościowego i układu krążenia, korzystnie wpływa na płodność u mężczyzn. Reguluje pracę trzustki, łagodzi przebieg chorób autoimmunologicznych – jak np. Hashimoto. Cynku dostarczają m.in. podroby (wątróbka), pestki dyni, słonecznik, kasza gryczana, otręby pszenne, ser żółty, sezam, pomidory.
- Błonnik – wpływa korzystnie na procesy trawienne, stymuluje perystaltykę jelit, utrzymuje uczucie sytości po posiłku. Ułatwia wypróżnianie się i zapobiega zaparciom, które mogą towarzyszyć niedoczynności tarczycy. Duże ilości błonnika zawierają produkty pełnoziarniste, siemię lniane, jabłka, śliwki suszone, otręby pszenne.
Posiłki powinny być spożywane regularnie, 4-5 razy dziennie i uzupełniane odpowiednią ilością niesłodzonych płynów. W diecie unikać należy produktów mocno przetworzonych i cukrów prostych obecnych w słodyczach. Osobom z niedoczynnością tarczycy zaleca się ograniczenie spożycia warzyw zawierających tzw. goitrogeny czyli substancje o działaniu wolotwórczym. Należą do nich m.in. rzepa, kalafior, brukselka, kapusta, brokuły szpinak. Ich działanie może utrudniać wchłanianie jodu i w ten sposób pogłębiać jego niedobór. Nie trzeba całkowicie rezygnować z wymienionych warzyw, a jedynie ograniczyć ich ilość w diecie. Warzywa można też jeść w postaci ugotowanej. Duże ilości goitrogenów zawiera ponadto soja.
Tycie a tarczyca – leczenie
Przy niedoczynności tarczycy terapia farmakologiczna polega na dostarczeniu brakującej ilości hormonu tarczycy w postaci syntetycznej. Zwykle pacjentom przepisywana jest lewotyroksyna. Unormowanie się poziomu hormonów w organizmie prowadzi do ustąpienia uciążliwych dolegliwości. Może powstrzymać tycie przy tarczycy czy zahamować wypadanie włosów, leczenie musi być jednak kontynuowane w sposób stały. Warto przy tym pamiętać, że aby przepisane przez endokrynologa preparaty przynosiły pożądane efekty, powinny być stosowane w odpowiedni sposób.
- Leki przyjmuje się na czczo. Istnieje możliwość również stosowania na noc, ale wyłącznie 3-4 godziny po ostatnim posiłku.
- Pierwszy posiłek zaleca się zjeść dopiero po około 60-90 minutach od zastosowania preparatu.
- Preparaty z żelazem należy przyjmować nie wcześniej niż 3-4 godziny po zażyciu leków hormonalnych na choroby tarczycy.
- Leki na tarczycę należy popijać wodą.
- Jedzenie, soki, kawa wpływają na wchłanianie tabletek hormonalnych i mogą osłabić działanie przyjmowanych leków. Podobnie jak inne preparaty lecznicze, suplementy czy środki antykoncepcyjne. Ich stosowania warto omówić z lekarzem.
Dawki preparatów są indywidualnie ustalane przez lekarza endokrynologa i regulowane w oparciu o wyniki badań. Niewłaściwe stosowanie preparatów może skutkować brakiem efektów leczenia, utrzymującymi się objawami, a także niepotrzebnym zwiększaniem dawek leków, podczas gdy problem tkwi w zaburzeniach wchłaniania substancji aktywnej.
Przeczytaj także: „Wypadanie włosów a tarczyca – jak radzić sobie z problemem?„
Pasjonatka tematów medycznych, która z przyjemnością wyszukuje ciekawostek o zdrowiu i urodzie. Zwolenniczka naturalnych metod leczenia i pielęgnacji. Selekcjonuje najważniejsze informacje i dzieli się nimi na blogu, by upowszechniać zdrowy styl życia i zachęcać czytelników do dokonywania świadomych wyborów.
