Erytrytol co to jest – z czego powstaje, jak stosować i czy ma skutki uboczne?
Czym jest erytrytol?
Erytrytol (erytrol) jest słodzikiem z grupy alkoholi polihydroksylowych i stanowi doskonałą alternatywę dla tradycyjnego cukru. Naturalnie występuje między innymi w winogronach, arbuzach lub gruszkach, a także w produktach fermentowanych, na przykład: serach, sosie sojowym, paście Miso lub winie.
Erytrytol w produktach spożywczych jest oznaczony symbolem E968 i można go znaleźć między innymi na opakowaniach napoi, czekoladek czy gum do żucia. Ten zdrowy słodzik jest dodawany do produktów o obniżonej kaloryczności, na przykład do cukierków i wyrobów cukierniczych. Został odkryty w XIX wieku, a Japończycy jako pierwsi wprowadzili go na swój rynek w 1990 roku. Na skalę przemysłową jest produkowany poprzez fermentacje glukozy przez różne drożdże.
Erytrytol z wyglądu przypomina cukier, ale ma tylko 75% słodkości sacharozy i przy tym nie powoduje próchnicy. Po skosztowaniu wywołuje delikatne uczucie chłodu w ustach. Może być stosowany przez osoby chcące ograniczyć biały cukier w swojej diecie.
Erytrytol – zalety:
- jest około 20-krotnie mniej kaloryczny od cukru
- stanowi wsparcie dla osób chcących ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z cukru
- nie powoduje wzrostu stężenia glukozy we krwi po jego spożyciu
- może być stosowany przez osoby zmagające się z cukrzycą
- w przeciwieństwie do cukru nie przyczynia się do rozwoju próchnicy
- jest odporny na działanie wysokiej temperatury
- może być stosowany, jako składnik ciast, deserów czy naleśników
Wiele osób walczy z uzależnieniem od cukru, pomocny może się dla nich okazać erytrol, który również jest słodki, a to tego nie powoduje wyrzutów glukozy we krwi.
Erytrytol jak powstaje
Erytrytol, z czego powstaje? Ten słodzik pierwszy raz został wyizolowany z alg morskich w 1852 roku. Od tego czasu jego produkcja na skalę przemysłową zupełnie się zmieniła i głównie jest oparta na metodach biotechnologicznych, na przykład fermentacji cukrów przez różne gatunki grzybów i drożdży: Moniliella, Candida magnoliae lub Trichosporonoides.
Erytrytol jak stosować
Na sklepowych pułkach można znaleźć erytrytol w proszku lub w formie drobnych kryształków. Idealnie sprawdzi się jako dodatek do domowych deserów i ciast.
Jak wymienić cukier na erytrol?
Ten słodzik jest nieco mniej słodszy od tradycyjnego cukru, dlatego jeśli w przepisie jest podana 1 szklanka cukru, to należy ją wymienić na 1 i 1/3 szklanki erytrolu.
Czy możemy dodać erytrytol do ciasta drożdżowego?
Można upiec ciasto drożdżowe przy użyciu erytrytolu, ale do samego zaczynu należy dodać cukier, który odpowiednio dokarmi drożdże.
Przepis na domowy kisiel z erytrolem – kisiel bez cukru
Kisiel jest bardzo prostym deserem, który można wykonać w kilka chwil. Zamiast tradycyjnego cukru można dodać do niego erytrytol i w ten sposób uzyskać zdrową owocową przekąskę bez zbędnego białego cukru, poniżej przepis:
Składniki:
- 2 szklanki wody
- 1 szklanka owoców jagodowych — świeżych lub mrożonych
- 2 łyżki erytrolu
- 2 płaskie łyżki mąki ziemniaczanej
Przygotowanie:
Do małego garnka należy włożyć owoce, posypać je erytrolem i dolać 1,5 szklanki wody. Następnie całość zagotowujemy i blendujemy na jednolitą masę.
Do pozostałej części wody (pół szklanki) dodajemy mąkę ziemniaczaną i dokładnie mieszamy, a następnie wlewamy do garnka z owocową masą.
Zmniejszamy moc palnika i całość energicznie mieszamy trzepaczką rózgą, aby nie powstały gródki. Po chwili nasz deser jest gotowy.
Ile kalorii ma erytrol?
Erytrytol jest słodzikiem o bardzo niskiej wartości energetycznej. Jeden gram produktu, dostarcza zaledwie 0,2-0,4 kalorii, dla porównania cukier stołowy o tej samej gramaturze ma 4 kalorie. Zamieniając cukier na erytrol można w łatwy sposób „obciąć” kalorie ulubionym deserom czy napojom, i to bez wyrzeczeń.
Kaloryczność erytrytolu na podstawie przeliczników kuchennych:
- 1 szklanka erytrytolu (około 200 g) – 40-80 kalorii
- 1 łyżeczka (około 4 g) – 0,8-1,6 kalorii
- 1 łyżka (około 10 g) – 2-4 kalorii
Erytrytol indeks glikemiczny – czy wpływa na poziom glukozy we krwi?
Indeks glikemiczny jest wskaźnikiem pokazującym, jak szybko wzrasta poziom glukozy we krwi po spożyciu węglowodanów. Jego skala zwykle mieści się w przedziale od 0 do 100. Produkty o niskim indeksie glikemicznym są powoli przyswajane przez organizm i powodują stopniowy wzrost oraz spadek poziomu cukru we krwi, przez co chronią nas przed nagłymi napadami głodu. Najkorzystniejsze do spożycia są produkty, których IG nie przekracza 55, tu warto podkreślić, że indeks glikemiczny erytrytolu wynosi 0.
Czy erytrytol jest zdrowy?
Erytrol jest zdrowym zamiennikiem cukru polecanym dla diabetyków lub osób chcących kontrolować swoją masę ciała. Jego stosowanie nie powoduje napadów głodu ani skoków glukozy we krwi. W przeciwieństwie do cukru stołowego nie przyczynia się do powstawania próchnicy. Aktualna wiedza medyczna zalicza erytrytol do zdrowych produktów.
Erytrol dla cukrzyka
Nasz organizm dobrze toleruje erytrytol, ponieważ jest prawie w całości wchłaniany i wydalany z moczem. Najnowsze badania podają, że erytrol może być zamiennikiem cukru u diabetyków, ponieważ nie wywiera wpływu na poziom glukozy i insuliny w organizmie. Kolejnym jego plusem jest to, że pozytywnie wpływa na uczucie sytości.
Erytrol szkodliwość
Zaleca się, aby maksymalna dzienna dawka erytrolu na 1 kilogram masy ciała wynosiła: 0,80 gramów – dla kobiet i 0,66 gramów – dla mężczyzn. Ilość spożywanego słodzika jest też kwestią indywidualną i zależy od naszej diety, ponieważ erytrol jest lepiej tolerowany przez organizm w pokarmach stałych niż w płynnych. Ten niskokaloryczny zamiennik cukru lepiej dodać do kilku posiłków w ciągu dnia niż spożyć jego dzienną porcję w jednym daniu lub deserze.
Źródła:
A. M. Mirończuk, M. Rakicka, A. Biegalska, „A two-stage fermentation process of erythritol production by yeast Y. lipolytica from molasses and glicerol”, Science Direct, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0960852415012766, [Dostęp dn. 7-02-2024 r.]
A. Wilińska, „Erytrytol E968. Czym jest erytrytol i czy warto go wybrać?”, Dietetycy.org ,https://dietetycy.org.pl/erytrytol-e968/, [Dostęp dn. 8-02-2024 r.]
Boesten DM, Berger A, de Cock P, Dong H, Hammock BD, den Hartog GJ, Bast A. Multi-targeted mechanisms underlying the endothelial protective effects of the diabetic-safe sweetener erythritol. PLoS One. 2013 Jun 5;8(6):e65741. doi: 10.1371/journal.pone.0065741. PMID: 23755276; PMCID: PMC3673924.
„Erytrytol (erytrol) – zamiennik cukru”, Diabetyk 24, https://diabetyk24.pl/blog-section/zasady-odzywiania/erytrytol-erytrol-zamiennik-cukru, [Dostęp dn. 8-02-2024 r.]
Flint N, Hamburg NM, Holbrook M, Dorsey PG, LeLeiko RM, Berger A, de Cock P, Bosscher D, Vita JA. Effects of erythritol on endothelial function in patients with type 2 diabetes mellitus: a pilot study. Acta Diabetol. 2014;51(3):513-6. doi: 10.1007/s00592-013- 0534-2. Epub 2013 Dec 24. PMID: 24366423; PMCID: PMC4037362.
G. J. M. den Hartog, A. Bonnema, P., „Decock, Health effects of erythritol“, Research Gate, https://www.researchgate.net/publication/274193954_Health_effects_of_erythritol/link/561634b308aec622441262cf/download?_tp=eyJjb250ZXh0Ijp7ImZpcnN0UGFnZSI6InB1YmxpY2F0aW9uIiwicGFnZSI6InB1YmxpY2F0aW9uIn19, [Dostęp dn. 8-02-2024 r.]
J. Gawęcki, „Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu”, Wydawnictwo PWN, Warszawa, 2012
K. Oklesińska, „Indeks glikemiczny (IG) – co to właściwie jest i czy warto się nim posługiwać?”, Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Mińsku Mazowieckim, https://www.spzozmm.pl/dla-pacjenta/ciekawostki-dietetyczne/indeks-glikemiczny-ig-co-to-wlasciwie-jest-i-czy-warto-sie-nim-poslugiwac/, [Dostęp dn. 8-02-2024 r.]
K. Regnat, R. L. Mach, A. R. Mach-Aigner, „Erythritol as sweetener—wherefrom and whereto?“, Natolnal Library of Medicine, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5756564/, [Dostęp dn. 7-02-2024 r.]
Livesey G. Health potential of polyols as sugar replacers, with emphasis on low glycaemic properties. Nutr Res Rev. 2003 Dec;16(2):163-91. doi: 10.1079/NRR200371. PMID: 19087388. 64
Menni C, Fauman E, Erte I, Perry JR, Kastenmüller G, Shin SY, Petersen AK, Hyde C, Psatha M, Ward KJ, Yuan W, Milburn M, Palmer CN, Frayling TM, Trimmer J, Bell JT, Gieger C, Mohney RP, Brosnan MJ, Suhre K, Soranzo N, Spector TD. Biomarkers for type 2 diabetes and impaired fasting glucose using a nontargeted metabolomics approach. Diabetes. 2013 Dec;62(12):4270-6. doi: 10.2337/db13-0570. Epub 2013 Jul 24. PMID: 23884885; PMCID: PMC3837024
M. Matysek, A. Galas, R. Niemiec, „Erythritol: Evaluation of its Potential Therapeutic Applications and Discussion on Safety Issues – A Revi”, Akademicka Platforma Czasopism, https://apcz.umk.pl/JEHS/article/view/43866, [Dostęp dn. 08-02-2024 r.]
Noda K, Nakayama K, Oku T. Serum glucose and insulin levels and erythritol balance after oral administration of erythritol in healthy subjects. Eur J Clin Nutr. 1994 Apr;48(4):286-92. PMID: 8039489.
P. Kowalowski, M. Kowalowska, K. Stanowska, „Naturalne środki słodzące w świetle dopuszczalności ich spożycia w Polsce i krajach Unii Europejskiej”, Czytelnia medyczna, https://www.czytelniamedyczna.pl/2526,naturalne-srodki-slodzace-w-swietle-dopuszczalnosci-ich-spozycia-w-polsce-i-kraj.html, [Dostęp dn. 8-02-2024 r.]
S. Honkala, R. Runnel, M. Saag, „Effect of erythritol and xylitol on dental caries prevention in children”, Natolnal Library of Medicine, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24852946/#:~:text=Time%20of%20enamel%2Fdentin%20caries,than%20in%20the%20other%20groups, [Dostęp dn. 7-02-2024 r.]
S. R. Ortiz, A. Heinz, K. Hiller, „Erythritol synthesis is elevated in response to oxidative stress and regulated by the non-oxidative pentose phosphate pathway in A549 cells“, Natolnal Library of Medicine, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36276829/#:~:text=Erythritol%20synthesis%20is%20elevated%20in,phosphate%20pathway%20in%20A549%20cells, [Dostęp dn. 7-02-2024 r.]
T. A. Mazi, K. L. Stanhope, „Erythritol: An In-Depth Discussion of Its Potential to Be a Beneficial Dietary Component“, National Library of Medicine, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9824470/, [Dostęp dn. 8-02-2024 r.]
Z. Zdrojewicz, O. Kocjan, A. Idzior, „Substancje intensywnie słodzące – alternatywa dla cukru w czasach otyłości i cukrzycy”, Czytelnia medyczna, https://www.czytelniamedyczna.pl/5249,substancje-intensywnie-sodzce-alternatywa-dla-cukru-w-czasach-otyoci-i-cukrzycy.html, [Dostęp dn. 8-02-2024 r.]
